پتاسیم (Potassium):
یکی از عناصر ضروری پر مصرف اولیه برای رشد و توسعه گیاهان میباشد. شکل قابل جذب این عنصر براي گياهان بصورت (K+) میباشد.
اشکال مختلف پتاسیم در خاک:
پتاسيم خاك از نظر سهل الوصول بودن برای گیاهان به چهار شكل: محلول، تبادلی، غیر تبادلی (تثبیت شده) و ساختمانی تقسيم مي‌شود. تعادل موجود بين اشكال مختلف پتاسيم خاك باعث تداوم تأمين پتاسيم مورد نياز گياه شده و اين روابط تعادلي در تغذيه گياهان از اهميت بالايي برخوردارند. پتاسیم در خاک به دلیل جذب توسط گیاه، شستشو و فرسایش خاک کاهش می‌یابد. بنابراین پتاسيم ساختماني در شرايط كمبود پتاسيم اهميت ويژهاي پیدا میکند.
پتاسیم در خاك به هر شکلی که باشد براي این که بتواند مورد استفاده گیاه قرار گیرد باید به شکل محلول در آید که این موضوع اهمیت پتاسیم محلول را در تغذیه گیاه میرساند.
منشأ اصلی پتاسیم در خاكها، هوادیدگی کانیهای حاوي پتاسیم میباشد. پتاسیم ساختمانی معمولا به عنوان منبع ذخیره پتاسیم خاك محسوب میشود .کانیهاي پتاسیمدار خاك به طور عمده شامل میکا و فلدسپارها میباشند. پتاسیم در خاک‌ها عمدتا در ساختمان کانی‌ها وجود دارند که پس از هوادیدگی به صورت یون پتاسیم آزاد شده و سپس وارد محلول خاک می‌گردند. بنابراین یون پتاسیم جذب نقاط تبادل کاتیونی خاک گردیده و بسهولت قابل استفاده برای گیاه میگردد.
هنگامی‌که کمبود پتاسیم رخ می‌دهد با مکانیزم‌هایی که در محیط ریزوسفر اتفاق می‌افتد کانی‌ها هوادیده شده و پتاسیم خود را در اختیار گیاه قرار می‌دهند. میکروارگانیسم‌ها، باکتریای آزاد کننده پتاسیم غالبا هتروتروف و هوازی بوده و سازوکارهای آن‌ها در رهاسازی پتاسیم شامل تولید و ترشح اسیدهای آلی و پروتئین‌ها، ترشح پلی‌ساکاریدهای خارج سلولی، تولید لیگاندهای آلی و سیدروفورها میباشد.
جذب پتاسیم به وسیله گیاه:
جذب پتاسیم به داخل سیتوپلاسم یا واکوئل‌های سلول‌های ریشه از طریق جذب فعال است و نیاز به انرژی دارد. بین غلظت پتاسیم محلول اطراف ریشه و مقدار جذب پتاسیم به وسیله گیاه رایطه مستقیم وجود دارد.
نقش پتاسیم در گیاه:
1- فعال نمودن آنزیم‌های موجود در بافتهای مریستمی
2- تنظیم باز و بسته شدن روزنه‌ها و روابط آبی گیاه
3- بهبود سوخت و ساز ازت، ساخته شدن پروتئین‌ها در گیاه، افزایش فتوسنتز و عملکرد گیاه
4- بهبود بر روند ساخته شدن نشاسته
5- کمک به انتقال کربوهیدرات‌ها به سایر اندام‌های گیاهی
6- افزایش مقاومت گیاه به سرمازدگی و یخبندان، افزایش غلظت شیرهی سلولی، پایین آمدن نقطه انجماد در گیاه
7- افزایش مقاومت گیاه به خوابیدگی و ورس مخصوصا در گندم
8- تأثیر بر بهبود انبارداری میوهها، کیفیت میوه و بهبود رنگ و افزایش قند مخصوصا در سیب
9- افزایش مقاومت گیاه به تنشهای محیطی و همچنین آفات و بیماری‌ها
10- تأثیر بر روی رشد و تقویت ثمر (به پتاسیم عدد ثمر هم میگویند).
عوامل تاثیر گذار بر جذب پتاسیم توسط گیاهان شامل:
- رطوبت خاک: هرچه رطوبت خاک بیشتر باشد، جذب و حرکت پتاسیم توسط ریشه گیاه بیشتر میشود.
- هوادهی مناسب خاک و دسترسی اکسیژن: هوادهی مناسب در خاک سبب میشود ریشه گیاه بتواند به راحتی تنفس کند و پتاسیم بیشتری جذب و به ساقه ها گیاه منتقل کند.
- دمای خاک: یکی از مهمترین موارد برای فعالیت مناسب ریشه گیاهان و درختان محسوب میشود. مطلوبترین دما برای جذب پتاسیم توسط گیاهان، دمای 21 تا 27 درجه سانتیگراد میباشد.
علائم کمبود پتاسیم در گیاهان:
پتاسیم یک عنصر بسیار متحرک در گیاه میباشد. بنابراین از بافتهای پیرتر به جوانتر منتقل میشود. در نتیجه، علائم کمبود پتاسیم معمولاً ابتدا در برگهای پایینی (برگهای پیر) گیاه نمایان میشود و با افزایش شدت کمبود، به سمت بالایی برگهای (برگهای جوان) پیش میرود. یکی از شایع ترین علائم کمبود پتاسیم، در برگهای مسن اغلب زردی و سوختگی از نوک و حاشیه برگ‌ها شروع شده و به سمت پهنک برگ توسعه پیدا میکند.
بدون دیدگاه